Patojenlerin Keşfinden Önce Hijyen

Patojenlerin Keşfinden Önce Hijyen

19. yüzyılda, hastalıkların patojenler (yani hastalık yapıcı mikroorganizmalar ve virüsler) ile yayılabildiğinin henüz bilinmediği dönemde, doktorlar hastalarının enfeksiyon kapmasına ve hatta enfeksiyondan dolayı hayatlarını kaybetmelerine neden olabiliyordu. Hastalıkların dokunma yoluyla, hele ki iyileşmek amacıyla başvurulan doktorlar aracılığıyla, bulaşabileceği görüşü o zamanlarda kolayca kabul edilmedi. Çünkü doktorlar ellerinin temiz olduğunu düşünüyordu!

Batı dünyasında hastalıkların dokunma yoluyla bulaştığı iddiası ilk defa İskoçyalı Doktor Alexander Gordon tarafından ortaya atıldı. Alexander Gordon’un 1789-1792 yılları arasında yaşadığı Aberdeen şehrinde lohusa humması (doğum sırasında hijyene dikkat edilmemesi nedeniyle ortaya çıkan ateşli hastalık) vakaları hayli sık görülüyordu. Gordon bu vakalarla ilgili istatistik verilerini derlerken vakalardaki ortak bir nokta dikkatini çekti. Yeni doğum yapan annenin lohusa humması nedeniyle hayatını kaybettiği vakaların tümünde görev yapan doktor ya da ebe daha önce lohusa hummalı başka bir hasta ile ilgilenmişti. Gordon, bu hastalığın dokunma yoluyla bulaştığı ve bir hastadan diğerine sağlık görevlileri aracılığıyla taşındığı sonucuna vardı. Ancak hastalıkların havayla bulaştığı görüşünün yaygın olarak kabul edildiği dönemde Gordon’un bu iddiası meslektaşları için kabul edilemez nitelikteydi. Doktorlar hastalarını iyileştirmenin her zaman mümkün olmadığını bilirler. Ancak hastaların ölümüne sebep olmak çok ağır bir suçlamaydı. Alexander Gordon’dan sonra ABD’li Doktor Oliver Wendell Holmes da benzer görüşleri savundu. Holmes’un görev yaptığı bölgede bazı doktorların lohusa humması nedeniyle hayatını kaybeden çok sayıda hastası varken, bu hastalık nedeniyle hiçbir hastasını kaybetmeyen doktorlar da vardı. Hastalıklar havada dolaşan zehirli parçacıklar ile yayılmış olsaydı böyle bir farklılık gözlenmezdi. Holmes’un verilerine göre Dr. Rutter’ın bir yıl boyunca görev yaptığı doğumların tümünde anneler lohusa hummasından ölüyordu. Bu durumun bir nedeni olmalıydı. Holmes 1843’te yazdığı makalede lohusa hummasının sağlık görevlileri tarafından bir hastadan diğerine bulaştırıldığını öne sürdü. Dr. Rutter ve benzer durumdaki doktorlara ait verileri tezi için kanıt gösterdi. Holmes lohusa humması vakası ile karşılaşan doktorların ameliyat malzemelerini temizlemeleri, doğum sırasında giydikleri kıyafetleri yakmaları ve en az altı ay boyunca doğumlara girmemeleri gerektiğini söyledi. Holmes’un makalesi hayli sert tepkiler aldı. Karşıt görüştekilerin öncülüğünü Philadelphia’daki tanınmış profesörler Charles Meigs ve Hugh Lodge yapıyordu. Meigs, Holmes’un makalesini sert şekilde eleştirdi ve doktorların beyefendi olduklarını belirterek “Beyefendilerin elleri temizdir,” dedi. Aldığı tepkiler üzerine Holmes makalesini 1855’te yeniden yayımladı ve öncelikli amacının hastalığın bulaşmasını önleyerek hayat kurtarmak olduğunu vurguladı. Holmes’un makalesi, doğrudan patojenlerden bahsetmese de, hastalıkların nasıl bulaştığını açıklamak için ortaya atılan “mikrop kuramı”nın geliştirilmesinde önemli bir kilometre taşı olarak kabul ediliyor. 1840’lı yıllarda Ignaz Semmelweis, Viyana Belediye Hastanesi’nde neredeyse salgın boyutuna ulaşan lohusa humması vakalarını araştırmaya karar verdi. Araştırmaları sonucunda doktorların farkına varmadan lohusa humması hastalarından doğum yapan diğer annelere ölümcül maddeler taşıdığı sonucuna vardı. Semmelweis, o dönemde tıp dünyasında henüz patojenlerin varlığı bilinmediği için tezini bilimsel bir temele dayandıramıyordu. Ancak ameliyatlardan önce eller klorlu suyla yıkandığında ölüm oranları %1’in altına düşüyordu. Semmelweis’in görüşleri, 1865’te hayatını kaybetmesinden birkaç yıl sonra, “mikrop kuramı”nın Louis Pasteur tarafından ispatlanmasıyla bilimsel bir temele oturdu. Hastalıklara patojenlerin yol açtığı anlaşıldıktan sonra 1870’lerden itibaren hastanelerde ve özellikle de ameliyathanelerde sterilizasyon çalışmaları zorunlu hale geldi.

 

Bilimteknik.tubitak.

DİĞER HABERLER
’Reçete’ / Fibromiyalji Nedir?
Nabız Nedir? Kaç Olmalı?
Güneş Yanıklarına Dikkat !
’Reçete’ / Cinsellik Nedir? Nasıl Sağlıklı Yaşanır?
Anoreksiya Nervoza
Havuzlara Dikkat
KKKA Tehlikesi
Hastalık Değil Farklılık
’Reçete’ / Yüz Estetiği Rehberi
Kilo Vermek İçin Organlarınzdan Olmayın
Yaz Aylarında Diş Bakımı
Demans Nedir?
Aşırı Sıcaklara Dikkat
Kalp Hastaları Sıcak Havalarda Ne Yapmalı?
’Reçete’ / Diyabetik Ayak Nasıl Tedavi Edilir
Magnezyum Nedir
Kurban Bayramınız Kutlu Olsun
Bel Ve Boyun Fıtığı
’Reçete’ / Sağlıklı Alışveriş Rehberi
Yaz Hastalıkları
Keneden Korunmanın Yolları
Kulak Tıkacı Kullanın
Doğal Sinüzit Spreyi
Zihinsel ve Fiziksel Performans Desteği
’Reçete’ / MS Hastalığı
Güneş Işığının Zararları ve Korunma Yolları
Sessiz Tehdit: Gut Hastalığı
’Reçete’ / Kalça Ağrıları
19 Mayıs Kutlu Olsun!
Kolajenden Gelen Güç

En Çok Okunanlar


Keneden Korunmanın Yolları

Hastalığa sebep olan mikrobun bulaştırıcısı olan keneler uçmazlar, zıplamazlar; yerden yürüyerek vücuda tırmanırlar.

Yaz Hastalıkları

İşte,yaz aylarında sık olarak karşılaşılan yaz hastalıkları ve yılın en sıcak aylarını sorunsuz geçirebilmeniz için dikkat etmeniz gereken bir öneri.

Bel Ve Boyun Fıtığı

Osteopatik manipülatif tedavi (OMT), ilaçsız ve cerrahisiz bir yöntem olması nedeniyle birçok kişi tarafından tercih edilmektedir